Łosoś wędzony w ciąży może być spożywany wyłącznie w ograniczonych ilościach i w określonych warunkach. Najbezpieczniejszy jest łosoś wędzony na gorąco pochodzący z połowu dziko żyjących ryb i spożywany w ilości nieprzekraczającej 100 g na tydzień. Unikaj łososia wędzonego na zimno, chyba że masz pewność, iż był mrożony przed wędzeniem (warto i tak później poddać go dodatkowej obróbce termicznej). Surowego łososia nie jedz w ogóle.
Łosoś jako źródło składników odżywczych
Łosoś to bogate źródło kwasów omega-3 (DHA i EPA), białka oraz witamin i minerałów ważnych dla rozwoju dziecka. Jednak te cenne składniki mogą iść w parze z obecnością rtęci, dioksyn czy antybiotyków, zwłaszcza w przypadku ryb hodowlanych.
Jeśli zastanawiasz się, jak komponować cały jadłospis w tym okresie, zajrzyj do naszego artykułu co jeść w ciąży, gdzie znajdziesz praktyczne wskazówki dotyczące diety.
Łosoś wędzony na gorąco w ciąży
Najbezpieczniejszą opcją jest łosoś wędzony na gorąco, ponieważ wysoka temperatura (powyżej 70°C) eliminuje pasożyty i część szkodliwych drobnoustrojów. Należy jednak pamiętać o kilku zasadach:
- Spożywaj maksymalnie 100 g łososia wędzonego na gorąco tygodniowo, nawet jeśli ryba pochodzi z połowu dziko żyjących łososi.
- Wybieraj produkty z pewnych źródeł, szukaj informacji na opakowaniu o pochodzeniu ryby oraz metodzie wędzenia. Uwaga: oznaczenie „łosoś norweski” nie gwarantuje, że ryba nie pochodzi z hodowli. Szukaj wyraźnej informacji o łososiu dziko żyjącym.
- Puszkowany łosoś wędzony jest teoretycznie bezpieczniejszy pod względem mikrobiologicznym (dzięki pasteryzacji), ale nie usuwa to chemicznych zanieczyszczeń. Dodatkowo do puszek może przenikać bisfenol A (BPA).
Łosoś wędzony na zimno w ciąży
Łosoś wędzony na zimno, który jest najczęściej spotykany w sklepach, stanowi większe ryzyko. Niska temperatura nie niszczy w pełni pasożytów ani bakterii. W niektórych krajach (np. w Wielkiej Brytanii) obowiązkowe jest mrożenie ryby przed wędzeniem na zimno, co zmniejsza zagrożenie. Jednak nie jest to standardem wszędzie. Jeśli nie masz pewności, czy łosoś wędzony na zimno był wcześniej mrożony, lepiej go unikać.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy łosoś wędzony na zimno zostanie później poddany gotowaniu lub pieczeniu – wysoka temperatura może unieszkodliwić niepożądane mikroorganizmy. Nawet wtedy ogranicz spożycie do 100 g tygodniowo i pamiętaj, że najlepiej, gdy ryba pochodzi z połowów, a nie z hodowli.
Jakich potraw z łososia kobieta w ciąży nie powinna jeść
Surowy łosoś, np. podawany w sushi lub sashimi, jest niewskazany w ciąży, niezależnie od pochodzenia ryby. Wiąże się to z ryzykiem występowania pasożytów i bakterii. Jeśli interesuje Cię temat sushi w okresie ciąży, więcej informacji znajdziesz w naszym artykule czy w ciąży można jeść sushi.
Unikaj także potraw, w których nie masz pewności co do rodzaju i pochodzenia łososia:
- Sushi z surowym łososiem
- Sashimi z łososia
- Tatar z łososia
- Gravlax (łososiowy marynowany na zimno)
- Wędzony łosoś na zimno (np. na kanapki)
- Steki z łososia półsurowe (medium-rare)
- Sałatki z dodatkiem surowego lub wędzonego łososia
- Carpaccio z łososia
- Pizza z dodatkiem wędzonego łososia
- Kanapki z łososiem gravlax lub wędzonym na zimno
Wędzony łosoś może zawierać duże ilości soli, co jest niekorzystne dla kobiet z nadciśnieniem tętniczym. Ciąża sama w sobie obciąża organizm, a wysoka zawartość soli może dodatkowo zwiększać ryzyko podwyższonego ciśnienia. Wybieraj ryby o możliwie niskiej zawartości soli lub ogranicz częstotliwość ich spożycia.
Najbezpieczniejsze rozwiązania dla przyszłych mam
Jeśli chcesz jeść łososia w ciąży, rozważ przygotowanie go samodzielnie w domu. Wybieraj łososia dziko żyjącego, jeśli to możliwe, i sprawdzaj informacje na opakowaniach. Możesz kupić rybę surową (ale z pewnego źródła), poddać ją wysokiej temperaturze (piec, gotować), aby pozbyć się ewentualnych patogenów, a jednocześnie nie dodawać nadmiernej ilości soli. Jeśli decydujesz się na łososia wędzonego, postaw na produkt wędzony na gorąco i ogranicz spożycie do 100 g tygodniowo.
Podsumowanie
W idealnych warunkach łosoś wędzony byłby bezpieczny dla kobiet w ciąży, jednak dzisiejsze zanieczyszczenie środowiska sprawia, że nawet uznawane za zdrowe ryby mogą stanowić zagrożenie dla płodu. Spożywanie skażonych ryb może wpłynąć na masę ciała noworodka, jego rozwój fizyczny, a nawet pracę mózgu. Dotyczy to zarówno ryb hodowlanych, jak i dziko żyjących, choć te ostatnie są zazwyczaj mniej zanieczyszczone. Niestety, brak gwarancji pełnego bezpieczeństwa sprawia, że w ciąży należy do łososia wędzonego podchodzić ze szczególną ostrożnością.
Pamiętaj, że kluczowe jest zminimalizowanie ryzyka skażenia chemicznego i biologicznego oraz unikanie zbyt dużej ilości soli. Stawiaj na różnorodność diety, kontroluj źródło i sposób przygotowania ryb, a w razie wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub dietetykiem.